Skąd brać darmowe zdjęcia na stronę, bloga lub do prezentacji?

Skąd brać darmowe zdjęcia? Kultura Internetu jest w dużej mierze kulturą obrazu, a wysokiej jakości zdjęcia i inne materiały graficzne to istotne narzędzia, dzięki którym możliwy jest wzrost sprzedaży, zilustrowanie artykułu czy też zwiększenie atrakcyjności witryny.

Duża część spośród dostępnych w sieci fotografii jest chroniona prawami autorskimi, dlatego wykorzystanie ich bez zgody autora może wiązać się z poważnymi konsekwencjami.

Z pomocą przychodzą serwisy oferujące darmowe zdjęcia i grafiki: o tym, gdzie szukać tego typu materiałów, dowiesz się z dzisiejszego artykułu. Zaczynamy!

1. Creative Commons Zero: materiały graficzne dostępne bez ograniczeń

Creative Commons to licencje prawne, dzięki którym autorzy zdjęć mogą udostępniać swoje prace szerszej publiczności: w odróżnieniu od tradycyjnego modelu „Wszystkie prawa zastrzeżone”, w przypadku licencji typu Creative Commons ochronie podlegają jedynie niektóre z praw autorskich.

Model Creative Commons pozwala artystom na dużą swobodę i dowolny wybór ograniczeń dotyczących danej pracy.

Polecamy: Zdjęcia stockowe – co to jest? Gdzie je znajdziesz w 2023 roku?

Szczególnym przykładem takiej licencji jest Creative Commons Zero: twórcy wykorzystujący ten rodzaj licencji de facto przekazują swoje zdjęcia i grafiki do domeny publicznej, a ich późniejsze wykorzystanie nie wiąże się z żadnymi ograniczeniami – także w przypadku zastosowań komercyjnych.

Nie ma więc konieczności wskazania autora pracy, za to możliwe jest zwielokrotnianie, zmienianie, rozpowszechnianie i wykonywanie danego utworu.

Zapamiętaj!

Polski kodeks autorski nie przewidział możliwości pełnego zrzeczenia się praw autorskich, dlatego wykorzystanie tej licencji budzi pewne kontrowersje. Warto jednak pamiętać o tym, że twórcom licencji Creative Commons Zero zależało na tym, by dzieła sztuki opatrzone jej symbolem mogły być wykorzystywane nieodpłatnie na całym świecie.

Najpopularniejsze bazy z materiałami graficznymi na licencji Creative Commons Zero

Istnieje bardzo wiele serwisów internetowych oferujących zdjęcia i grafiki na licencji Creative Commons Zero. Do najpopularniejszych należą:

• Pixabay – który pozwala na wyszukiwanie w języku polskim i udostępnia rozbudowaną funkcję filtrowania. Dostępne tam treści są z reguły bardzo wysokiej jakości, a część z nich została stworzona przez uznanych twórców. W Pixabay znajdziemy też płatne materiały (znajdują się w wynikach wyszukiwania jako tzw. linki afiliacyjne – wybierając fotografie z pierwszego wiersza, zostaniemy przeniesieni do ShutterStock);
• Flickr – czyli obszerna baza fotografii, pozwalająca w sposób szczegółowy filtrować dostępne zasoby. Należy jednak pamiętać o wybraniu odpowiednich licencji, ponieważ nie wszystkie prace są dostępne na licencji Creative Commons Zero;
• Life of pix – nieco mniej rozbudowany serwis, ale posiadający bardzo ciekawe zasoby;
• Unsplash – choć technicznie nie jest to serwis oparty na Creative Commons Zero, a wykorzystujący własną licencję, to pod względem możliwości wykorzystania zawartych w nim treści niczym nie różni się od innych serwisów;
• StartupStockPhotos – czyli serwis z fotografiami wykonanymi w codziennych biurowych sytuacjach – świetne źródło materiałów biznesowych;
• Pixnio – serwis zbliżony nieco do Pixabay, posiadający w swoich zasobach tysiące zdjęć. Bardzo przydatną funkcją jest opisanie zdjęć kolorami, co ułatwia dopasowywanie fotografii;
• StockSnap.io – czyli zasób kilkudziesięciu tysięcy fotografii przydatnych do tworzenia reklam i postów na potrzeby social media, a także bezpłatny edytor grafiki dostępny na stronie.

2. Inne warianty licencji Creative Commons 

Creative Commons Zero to nie jedyny możliwy wariant licencji Creative Commons – wprawdzie pozostałe z nich posiadają nieco więcej ograniczeń, ale z materiałów udostępnionych na tych licencjach nadal można w wielu sytuacjach korzystać.

Przyjrzyjmy się poszczególnym wariantom licencji Creative Commons:

• Uznanie autorstwa 4.0 – istnieje możliwość kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania utworu – jedynym warunkiem jest oznaczenie autorstwa;
• Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 – możliwe jest kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu pod warunkiem, że taka sama licencja zostanie udzielona na utwory zależne;
• Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 – kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jest możliwe jedynie w celach niekomercyjnych (utwory zależne mogą zostać objęte inną licencją);
• Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 3.0 Polska – dozwolone jest rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (zarówno w celach niekomercyjnych, jak i komercyjnych);
• Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 – rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jest możliwe wyłącznie w celach niekomercyjnych, a utwory zależne muszą być objęte taką samą licencją;
• Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 3.0 Polska – licencja umożliwia rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu w celach niekomercyjnych, pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci.

4 podstawowe warunki licencji Creative Commons

Poznaliśmy już podstawowe warianty licencji Creative Commons, czas bliżej przyjrzeć się warunkom, na których zostały oparte. Należą do nich:

1. uznanie autorstwa, czyli przywołanie autora dzieła, które jest warunkiem umożliwiającym kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie zarówno oryginalnego utworu, jak i opracowanych na jego podstawie utworów zależnych;
2. użycie niekomercyjne;
3. na tych samych warunkach – to zastrzeżenie dotyczy utworów zależnych, które wolno rozprowadzać jedynie na identycznych warunkach licencyjnych jak dzieło oryginalne;
4. bez utworów zależnych – pracę można kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać jedynie w oryginalnym kształcie, niemożliwe jest tworzenie utworów zależnych.

Zapamiętaj!

Nawet najbardziej restrykcyjne warianty licencji Creative Commons nie naruszają prawa cytatu oraz wolności w ramach dozwolonego użytku.

3. Domena publiczna

Domenę publiczną zwykło określać się mianem dobra wspólnego całej ludzkości, do którego zalicza się dziedzictwo kulturowe, języki, środowisko naturalne czy krajobraz.

Na gruncie prawa autorskiego mianem domeny publicznej określa się zasób dzieł kultury, do których wygasły prawa majątkowe ich twórców oraz twórczość, która nigdy nie była przedmiotem praw autorskich. Dzieła wchodzące w zasób domeny publicznej można wykorzystywać bez ograniczeń i restrykcji.

Polecamy: Darmowe czy płatne zdjęcia? Co jest lepsze na stronie internetowej?

W polskim porządku prawnym oryginalne prace (utwory literackie, muzyczne, fotografie, dzieła sztuki) są chronione od momentu ich powstania aż do upłynięcia siedemdziesięciu lat od śmierci autora.

Zapamiętaj!

Na gruncie polskiego prawa autorskiego nie istnieje definicja domeny publicznej. Mimo to powstaje wiele inicjatyw opartych na pracach, do których wygasły autorskie prawa majątkowe. Przykładem takiego projektu może być Szkolna Biblioteka Internetowa Wolne Lektury stworzona przez Fundację Nowoczesna Polska.

Najpopularniejsze bazy zdjęć i grafik należących do domeny publicznej

Dowiedzieliśmy się już, na czym polega domena publiczna. Przyjrzyjmy się teraz, gdzie należy szukać materiałów należących do domeny publicznej:

• Polona – czyli polska biblioteka cyfrowa zawierająca przeszło milion obiektów cyfrowych, dostępnych bez rejestracji w serwisie i innych formalności. Na uwagę zasługuje wysoka rozdzielczość materiałów w zasobach Polony;
• Metropolitan Museum of Art – a więc kilkaset tysięcy zdjęć obiektów muzealnych — niektóre z nich z historią liczącą 5000 lat!;
• Rijksmuseum – czyli holenderskie muzeum narodowe, posiadające ogromną kolekcję cyfrowych obrazów, dostępnych w wysokiej rozdzielczości;
• NASA – w darmowych zasobach znajdziemy mnóstwo satelitarnych zdjęć naszej planety oraz fotografie kosmosu i plakaty promocyjne agencji;
• PublicDomainPictures – na uwagę w tej bazie zasługuje duży wybór znajdujących się w domenie publicznej pocztówek i materiałów promocyjnych.

Zapamiętaj!

Ograniczenia dotyczące sposobu wykorzystania zdjęć i grafik dostępnych w popularnych serwisach mogą ulegać zmianom, dlatego przed publikacją warto sprawdzić warunki licencji.

Skąd brać darmowe zdjęcia na stronę, bloga lub do prezentacji? – Podsumowanie

W sieci można znaleźć mnóstwo darmowych materiałów, dzięki którym możliwe jest zadbanie o odpowiednią oprawę postów w mediach społecznościowych czy artykułów na blogu. Wybierając zdjęcia i grafiki, zawsze sprawdźmy warunki licencji i możliwe sposoby wykorzystania danej pracy: nie zajmuje to wiele czasu, a pozwoli nam uchronić się przed możliwymi problemami. Dostępne za darmo zdjęcia i grafiki bardzo często nie odbiegają poziomem od płatnych treści, a pozwalają w istotny sposób obniżyć koszty prowadzenia kanału w mediach społecznościowych czy strony internetowej.

Z tego artykułu dowiedziałeś się:

• na czym polega licencja Creative Commons Zero;
• jakie są najpopularniejsze bazy ze zdjęciami i grafikami opartymi na tej licencji;
• czym charakteryzują się pozostałe warianty licencji Creative Commons;
• co to jest domena publiczna;
• gdzie szukać darmowych zdjęć należących do domeny publicznej.